Maak van de drie aparte stadstheaters één Kunstinstelling

Luk Perceval, Bert Luppes en Oscar van Rompay gaven in een opinie­bijdrage striemende kritiek op Milo Rau, de artistiek directeur van NTGent (DS 29 april). De briefschrijvers pleiten voor de terugkeer van een vaste spelersgroep om opleidings­mogelijkheden en meer werkzekerheid te bieden. Tegelijk pleiten ze voor meer subsidies vanuit het Kunsten­decreet en spreken ze zich uit tegen de 'afbraakpolitiek' van minister van Cultuur Jan Jambon.

De vraag naar meer financiële onder­steuning vanuit de overheid is een constante. Dat hebben ook de voorgangers van Jambon, Joke Schauvliege (CD&V) en Sven Gatz (Open VLD), ondervonden. Meer subsidies zouden alles oplossen. Dat klopt: als er meer geld is, moet je geen keuzes maken. Of een organisatie daardoor zakelijk of zelfs artistiek bij de tijd blijft, is een andere vraag.

De nervositeit binnen de theaterwereld heeft ongetwijfeld te maken met de lopende beoordeling van subsidieaanvragen voor de periode 2023-2027. De stadstheaters van Gent, Brussel en Antwerpen vragen al lang meer financiële zekerheid. Zij willen erkend worden als Vlaamse Kunst­instelling, een begeerd statuut dat excel­lentie veronderstelt.

Maar een Vlaamse Kunstinstelling word je niet zomaar. Daarvoor moet je een strenge procedure doorlopen, met een internationale jury. De drie stadstheaters zouden ook de krachten kunnen bundelen en intenser kunnen samenwerken in één kunstinstelling. De N-VA ziet daar brood in. Revolutionair is dat niet: Opera Ballet Vlaanderen heeft ook podia in Antwerpen en Gent. Deze legislatuur wordt er geen nieuwe procedure opgestart. Soms is het water dieper dan gedacht­.

Het nieuwe Kunstendecreet, dat door veel cultuur­werkers verguisd is, introduceerde het statuut van kerninstelling om aan de terechte vraag naar meer financiële zekerheid te voldoen.

Organisaties kunnen één aanvraag voor twee beleidsperiodes indienen en zo meteen zeker zijn van tien jaar subsidies. In ruil nemen ze ondersteunende taken voor cultuurorganisaties in hun brede omgeving op. Hoe valt dat als 'afbraakpolitiek' uit te leggen­?

Ook de job- en inkomenszekerheid van de kunstenaar was een belangrijk aandachtspunt. 'Fair pay' en 'fair practice' zijn voorwaarden om subsidies te krijgen. Ook niet bepaald een innovatie die de term 'afbraak­politiek' verdient.

Minstens zo belangrijk als finan­ciële en werkzekerheid is de toegangs­zekerheid voor het publiek. Vandaag bevinden alle Kunstinstellingen zich in de 'Gouden Driehoek' Brussel-Antwerpen-Gent en Brugge. Ten oosten van Leuven en in Limburg is het cultuurlandschap, op enkele uitzonderingen na, een woestijn waar tuimel­kruid heerst.

Enter de landschapscommissie: een nieuwe speler in de beoordelingsprocedure die na het werk van de beoor­delaars het totaalplaatje nakijkt­ op geografische of artistieke hiaten. Ze beschikt daarbij over een mooi budget om organisaties alsnog subsidies toe te kennen. Dat is eerder 'opvul­politiek' dan 'afbraak­politiek'.

In plaats van bij het eigen grote of kleine gelijk te blijven, kunnen de stadstheaters zich beter beraden over de manieren waarop ze zakelijk kunnen samenwerken. Een eengemaakt 'Stadstheater Vlaanderen' staat niet haaks op de artistieke zelfstandigheid van elk huis. De kansen voor jonge en geves­tigde acteurs en finan­ciële zeker­heid liggen voor het grijpen.